دمانس و آلزایمر چه تفاوت‌هایی دارند؟

تاریخ انتشار:  ۱۴۰۳/۰۵/۲۰  -   تعداد بازدید:  54

---

دمانس (زوال عقل) علائمی را توصیف می‌کند که به طور گسترده بر عملکرد شناختی فرد تأثیر می‌گذارند.

بسته به نوع و علت، دمانس (زوال عقل) می‌تواند بر این موارد تأثیر بگذارد:

• حافظه
• تفکر و تمرکز
• توانایی های حل مسئله
• استفاده از زبان
• ادراک بصری

 

بیماری آلزایمر یک نوع خاص از دمانس (زوال عقل) است که شامل آسیب تدریجی به سلول‌های مغز و منجر به از دست دادن حافظه و کاهش سایر جنبه‌های تفکر می‌شود.

 

دمانس چیست؟
دمانس مجموعه‌ای از علائم را توصیف می‌کند که علت خاصی ندارند. می‌تواند طیف وسیعی از عملکردهای ذهنی را تحت تأثیر قرار دهد. بسیاری از شرایط مختلف با دمانس ارتباط دارند.

بیماری آلزایمر شایع‌ترین شکل زوال عقل است. یک بررسی نشان می دهد که حدود ۷۰٪ افراد مبتلا به دمانس به بیماری آلزایمر مبتلا هستند. با این حال، انواع و علل دیگری نیز وجود دارد، از جمله:

• زوال عقل عروقی، که در نتیجه‌ی سکته‌ی مغزی و سایر شرایطی که جریان خون به مغز را مسدود می‌کنند، ایجاد می‌شود.
• زوال عقل لووی که در نتیجه رسوب غیرمعمول پروتئین در مغز است.
• اختلالات فرونتومپورال، که بابت وارد شدن آسیب به لوب‌های پیشانی و تمپورال مغز به وجود می‌آید.

 

برخی شرایط می‌توانند باعث ایجاد علائمی‌ شوند که شبیه دمانس هستند. این موارد عبارتند از:

• استفاده و تداخلات بین برخی داروها
• کمبود ویتامین B12 و احتمالاً ویتامین D
• مصرف زیاد الکل
• آسیب ضربه‌ای به سر
• مشکلات تیروئید، کلیه یا کبد
• افسردگی، اضطراب یا استرس

 

علل و عوامل خطر
علل دقیقی از انواع دمانس در حال حاضر نامشخص است.

دمانس جزء اجتناب‌ناپذیر پیری نیست، اما سن یکی از عوامل خطر اصلی است. تقریباً یک سوم افراد ۸۵ ساله و بالاتر ممکن است به نوعی دمانس مبتلا باشند. ۵٪ از افراد ۶۵ تا ۷۴ سال، ۱۳/۲٪ از افراد ۷۵ تا ۸۴ سال و ۳۳/۴٪ از افراد ۸۵ سال به بالا آلزایمر دارند.

امکان ابتلا به دمانس در سنین پایین‌تر وجود دارد، اما این بیماری در میان افراد مسن شایع‌تر است.

علائم و نشانه‌های هشداردهنده
علائم دمانس از نظر شدت و همچنین بسته به ناحیه‌ای از مغز که این بیماری بر آن تأثیر می‌گذارد، متفاوت هستند. معمولا علائم اولیه‌ی این بیماری کاهش آهسته در مهارت‌های حافظه، تفکر و استدلال را برجسته می‌کند.

از شایع‌ترین علائم، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• از دست دادن حافظه
• مشکل در تمرکز
• مشکل در زبان و ارتباط
• درک نادرست آن چه که شخص می‌بیند
• گیجی
• تغییر در خلق و خو یا مشکل در کنترل احساسات

 

بروز علائم ممکن است زمان ببرد و ممکن است قبل از مراجعه‌ی فرد به پزشک، آسیب قابل‌توجهی رخ دهد. این ممکن است درمان را چالش برانگیزتر کند.

 

بیماری آلزایمر چیست؟
بیماری آلزایمر شایع‌ترین نوع دمانس است. اگرچه تشخیص آن از سایر انواع دمانس دشوارتر است، اما علل و علائم مشخصه‌ی آلزایمر می‌توانند به متخصصان سلامت اجازه دهند تا آن را متمایز کنند.

محققان بر این باورند که تجمع پروتئین‌های غیرمعمول، معروف به آمیلوئید و تاو، پلاک‌ها و گره‌هایی را در مغز ایجاد و همین باعث بروز علائم می‌شود. این پروتئین‌ها سلول‌های مغز را احاطه کرده و می‌توانند بر توانایی آن‌ها در برقراری ارتباط تأثیر بگذارند. این در نهایت باعث آسیب به سلول‌ها می‌شود، تا زمانی که دیگر نتوانند کار کنند.

 

علائم و نشانه‌های هشداردهنده
بیماری آلزایمر با توجه به مناطقی که در مغز تحت تأثیر قرار می‌دهد، علائم خاصی ایجاد می‌کند. علامت اولیه شامل مشکل در به خاطر سپردن اطلاعات است.

با گذشت زمان، فرد ممکن است این علائم را تجربه کند:

• سرگردانی
• تغییرات خلقی و رفتاری
• سردرگمی در مورد زمان‌ها، مکان‌ها و رویدادها
• سوءظن بی‌اساس در مورد اطرافیان
• مشکل در استفاده و درک کلمات
• مشکلات جسمی، مانند مشکل در بلع و راه رفتن

 

درمان دمانس و بیماری آلزایمر
در حال حاضر هیچ درمانی برای دمانس وجود ندارد و درمان‌های فعلی نمی‌توانند آسیب را جبران کنند. با این حال، اگر علائم به دلیل کمبود ویتامین یا مصرف دارو ایجاد شده‌باشند، ممکن است گزینه‌هایی برای جلوگیری از پیشرفت بیماری وجود داشته‌باشند.

سایر گزینه‌های درمانی به نوع دمانس بستگی دارد.

هدف از درمان بیماری آلزایمر تسکین علائم است و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• مصرف دارو
• اطمینان از راحتی و ایمنی شخصی
• قرار گرفتن در معرض نور خورشید و ورزش منظم، که می‌تواند به خواب نیز کمک کند
• قرار گرفتن تحت آموزش شناختی یا درمان توانبخشی شناختی برای کمک به ایجاد عاداتی که به مدیریت زندگی روزمره کمک می‌کنند

 

هدف برخی از داروها درمان علائم بیماری آلزایمر است، در حالی که برخی دیگر به مدیریت مسائل مرتبط مانند مشکلات خواب، اضطراب یا علائم دیگر کمک می‌کنند. فرد و مراقب او برای یافتن درمان‌های مناسب در هر مرحله باید با پزشک همکاری کنند.

برخی از استراتژی‌های سبک زندگی که به سلامت کلی کمک می‌کنند و ممکن است به پیشگیری یا کند کردن پیشرفت بیماری آلزایمر و سایر اشکال دمانس کمک کنند عبارتند از:

• انجام ورزش منظم
• مدیریت فشار خون بالا
• سیگار نکشیدن
• پیشگیری از سایر بیماری‌ها مانند دیابت و بیماری‌های قلبی